اسپرینکلر

اسپرینکلر‌ها به شیوه‌های مختلفی عمل میکنند که در ادامه به توضیح آن‌ها میپردازیم. اما اساس کار اسپرینکلر به یک صورت است، با افزایش حرارت در فضای اتاق ، حباب دارای الکل یا جیوه ای  شکسته شده، مسیر آب به سمت آب فشان روانه می‌شود و با پاشیدن آب،  آتش سوزی مهار میشود. دمای فعال سازی اسپرینکلر‌ها برای کاربرد‌ها و ارتقاع ‌های مختلف متفاوت است. بیاد داشته باشید که سیستم‌های آب فشان همچون کپسول آتش نشانی آب و گاز ، در مواقع آتش سوزی‌های الکتریسیته، به علت رسانا بودن آب ناتوان هستند.

انواع سیستم های اسپرینکلر 

•تر  •خشک  •سیلابی  •پیش عملگر

سیستم تر

در این سیستم با فشار بالا آب پشت عملگر شیشه‌ای قرار گرفته است و با شکستن شیشه به سرعت به سمت بیرن پرتاب میشود. این سیستم رایج‌ترین نوع و پرکاربرد‌ترین در مقایسه با سایر سیستم‌ها میباشد و بیشتر در اداره‌ها و مکان‌های عمومی به کار میرود.

سیستم خشک

در سیستم خشک، مسیر آب توسط فشار هوا و یا گاز نیتروژن در لوله‌ها بسته شده است و به محض شکسته شدن حباب اسپرینکلر، آب به سمت بیرون پرتاب میشود. سیستم اسپرینکلر خشک در مکان‌هایی که فشار آب ضعیفی دارند به یک پمپ کمکی نیز احتیاج دارد.

سیستم سیلاب

در این سیستم ، مسیر آب توسط یک شیر که با دستور مرکز کنترل پانل اطفاء حریق عمل میکند بسته شده است، به هنگام آتش سوزی سیستم اطفاء حریق وجود حرارت / دود را تشخیص داده و به سیستم اسپرینکلر سیلابی مدل ته باز (Open End)  فرمان فعال شدن میدهد، بدین ترتیب تمام آب فشان‌های موجود در ساختمان فعال میشوند. سیستم های اطفاء حریق که با آب یا فوم عمل می کنند، نیازمند یک شیراصلی هستند که با سرعت زیاد مسیر جریان سیال را در کمترین زمان ممکن باز نمایند، تا عملیات اطفاء آغاز شود. این وظیفه مهم، توسط شیر سیلابی (Deluge Valve) انجام می شود.

عملکرد شیر سیلابی

شیر دیلوج  بوسیله تنها بخش متحرک شیر، یعنی لاستیک مسلح شده آببند، باز و بسته می شود. این لاستیک مخصوص، بنام دیافراگم شناخته می شود.

1-حالت بسته: فشار آب پشت دیافراگم (P1) مساوی فشار جریان اصلی آب (P2) است که منجر به بسته شدن شیر سیلابی می گردد.

2- حالت باز: با تخلیه آب پشت دیافراگم، فشار آن کاسته شده و فشار ورودی آب اصلی باعث بازشدن ناگهانی آن می گردد و آب بصورت سیلاب جریان پیدا می کند.

سیستم پیش عملگر

این سیستم از لحاظ عملکرد شبیه سیستم سیلابی است، آب فشان‌ها بر اساس مکان‌هایی که وسائل برقی وجود دارد استفاده میشود تا به علت خاصیت رسانایی آب، منجر به برق گرفتگی نشود.  فعال شدن این سیستم دارای انواع (Non- Interlock- Single- Interlock و Double – Interlock) و یا  به صورت دستی میباشد.

سیستم پیش عملگر بی تداخل (Non- Interlock):

فرمان باز شدن شیر اتوماتیک از طریق سیستم اعلام حریق(or) یا باز شدن اسپرینکلر صادر می شود، بیشترین تعداد اسپرینکلر قابل نصب در هر سیستم  1000 عدد می باشد، از این سیستم بعنوان “سیستم بدون خطا” یاد می شود چرا که حتی در اثر از کار افتادن سیستم اعلام حریق، به محض باز شدن اسپرینکلر، آب تخلیه می شود. فشار هوای درون لوله ها، 7 Psi می باشد.

سیستم پیش عملگر تکی (Single- Interlock):

فرمان باز شدن شیر اتوماتیک فقط  از طریق سیستم اعلام حریق  صادر می شود، محدودیت سایز این روش 1000 اسپرینکلر در هر سیستم است.پس از باز شدن شیر اتوماتیک ،سیستم همانند سیستم تر عمل می کند.

سیستم پیش عملگر دوتایی (Double- Interlock):

زمان باز شدن شیر اتوماتیک از طریق سیستم اعلام حریق  (And)و باز شدن اسپرینکلر صادر می شود.محدودیت سایز این نوع سیستم همانند سیستم لوله خشک تعیین شده و روش لوله کشی شبکه ای (Gridded) نیز مجاز نمی باشد.بدلیل تاخیر در تخلیه آب ،”مساحت طراحی” 30%  افزایش می یابد .فشار هوای درون لوله ها 7 psi   بوده و کاهش این فشار نشاگر وجود نشتی یا باز شدن اسپرینکلر خواهد بود.

اسپری نازل

اسپری نازل وسیله ای از تجهیزات سیستم اطفاء حریق آبی است که هنگام حریق با افزایش حرارت محیط و یا از طریق تجهیزات دیگر فعال می شود و با افشانه کردن آب در محیط موجب اطفاء حریق می گردد.

اسپری نازل با سرعت متوسط (با پاشش مخروطی کامل)

اسپری نازل های سرعت متوسط برای استفاده در سیستم های اطفاء حریق ثابت طراحی شده اند. اسپری نازل های نوع سرعت متوسط (Full Cone Spray Nozzle) ، یک قطعه جهت دهنده دارند که آب را به شکل مخروطی کامل و بصورت قطرات ریز تخلیه می کند. آب بطور یکنواخت بر روی سطحی که باید حفاظت شود، توزیع می شود. این نازل ها پاشش آب  بر روی سطوح عمودی، افقی، منحنی وسطوح نامنظم را پوشش دهند. پاشش آب  سطوح راخنک می نمایند تا از جذب حرارت و گسترش آتش در محل جلوگیری به عمل آید.

اسپرینازل با پاشش مخروطی تخت

از این نوع اسپری نازل جهت ایجاد یک پرده آب استفاده می شود. این پرده آب باعث پوشش دادن سطحی که در معرض آتش قرار دارد، می شود و از ورود هوا (اکسژن موجود) به آتش جلوگیری می نماید.

سیستم مه پاش

سیستم مه پاش یک سیستم حفاظت آتش است که از اسپری آب با قطر بسیار ریز در محیط استفاده می کند. قطرات آب کوچک اجازه می دهد که غبار آب برای کنترل، سرکوب و یا خاموش کردن آتش به صورت بهینه استفاده شود. اثربخشی سیستم مه پاش در سرکوب آتش بستگی به ویژگی های نازل آن دارد که شامل توزیع اندازه قطره، چگالی شار و پویایی اسپری با توجه به سناریوهای آتش سوزی مانند محافظت از سوخت، اندازه آتش و شرایط تهویه می باشد.

جعبه های آتش نشانی مجهز به قرقره آتش نشانی یا هوزریل Hose Reel

طبق استاندارد ملی ایران ( شماره 1-22157) ، جعبه های آتشنشانی هوزریلی نمونه ای جعبه های آتش نشانی هستند که در آن ها از قرقره های مخصوص که دارای یک قسمت هرز گرد در مرکز قرقره آتش نشانی استفاده می شود و این قسمت وظیفه آب رسانی را بر عهده دارد، شیلنگ های مورد استفاده در این جعبه های آتش نشانی از جنس لاستیک مقاوم می باشد و می تواند فشار زیادی را تحمل کند؛ این شیلنگ ها دارای قطر کمتری از نمونه های برزنتی هستند کاملا غیر قابل نفوظ می باشند. سیستم های آب رسانی جعبه های آتشنشانی هوزریلی از نوع تر می باشد، یعنی آب مورد نیاز برای اطفا حریق از طریق لوله کشی ها یا همان رایزر ها انجام می شود. (دبی جریان آب مناسب هوزریل ها، مطابق با استاندارد ملی ایران (1-22157) برای نازل با قطر ۵ میلی متر و فشار ۲ بار ۱۸ لیتر بر دقیقه و در فشار ۴ بار ۲۶ لیتر بر دقیقه می باشد.)از آنجایی که آب این رایز ها همیشه توسط مخزن آب اضطراری ساختمان و پمپ تامین می شود، به آن ها سیستم رایز تر نیز می گویند.